Son günlerde sosyal medya platformları Ege ve Akdeniz kıyılarında görülen köpek balığı görüntüleriyle dolup taşıyor. Bodrum’dan Mersin’e, Kaş’tan Antalya açıklarına kadar birçok sahil kentinden gelen videolar, hem halkta endişe yaratıyor hem de kamuoyunda şu soruyu gündeme getiriyor: Bu görüntülerin ardında ne var?
Uzmanlara göre bu görüntülerin birkaç temel sebebi var ve hiçbiri söylendiği kadar korkutucu değil. İlk olarak bilinmesi gereken şu: Görülen köpek balığı sayısı aslında artmadı, ancak görüntülenen sayısı arttı. Yani artık herkesin cebinde yüksek çözünürlüklü bir kamera var ve her olağan dışı hareket saniyeler içinde kayda geçiyor. Sosyal medya, görünürlüğü artırıyor, algıyı büyütüyor.
Ancak sadece görünürlük değil, bilimsel verilere dayanan daha derin nedenler de söz konusu. Özellikle iklim değişikliği, deniz suyu sıcaklığını artırarak köpek balıklarının doğal göç yollarını etkiliyor. Sular ısındıkça balık sürüleri ve av kaynakları kuzeye ve kıyıya doğru yöneliyor. Bu da köpek balıklarını, besin zincirinin peşinden kıyı sularına taşıyor. Denizdeki bu değişim, sadece bir göç değil; bir uyarı.
Diğer önemli neden ise denizlerdeki ekolojik dengenin bozulması. Aşırı ve endüstriyel balıkçılık, köpek balıklarının açık denizlerdeki doğal avlarını yok ediyor. Kimi zaman, kıyıya yakın bölgelerde kurulan balık çiftlikleri ve atık salınımları, bu türler için cazip birer besin kaynağına dönüşüyor. Bu da köpek balıklarının kıyıya yaklaşmasına neden oluyor. Yani bu canlılar tehlike yaratmıyor; hayatta kalmaya çalışıyor.
Ayrıca, Ege ve Akdeniz’de görülen türlerin büyük kısmı insanlara zararsız. Mavi köpek balığı, kum köpek balığı gibi türler genellikle saldırgan değildir. Uzmanlar, bu türlerin tarih boyunca bu sularda bulunduğunu, ancak son yıllarda teknoloji ve ilginin artmasıyla birlikte daha sık görüntülendiğini söylüyor. Buna rağmen, kıyılarda köpek balığı görmek elbette alışılmış bir şey değil ve bu durum, toplumda haklı bir merak ve kaygı yaratıyor.
Tüm bu gelişmelerin ortak noktası şudur: Köpek balıkları kıyıya yanaşıyorsa, bunun sebebi doğanın dengesinin değişmesidir. Bu dengenin bozulmasında ise insan etkisi belirleyicidir. Bu nedenle mesele sadece bir deniz canlısı meselesi değildir; iklimin, denizlerin ve doğanın genel sağlığına dair bir göstergedir.
Bugün Ege kıyılarında daha sık köpek balığı görüyorsak, bu bir tesadüf değil. Doğanın bize söylediği bir şey var. Bu görüntülere sadece korkuyla değil, anlama ve öğrenme niyetiyle bakmalıyız. Çünkü kıyıya vuran sadece balıklar değil; doğanın dengesine yaptığımız müdahalelerin sonucu da yüzeye çıkıyor.
Korkmak yerine sormalıyız:
“Biz bu denizi ne hale getirdik ki, köpek balığı bile yolunu şaşırdı?”